Mijn voornaam is Henk Frans en woon in Enschede. Ik ben opgeleid als elektrotechnicus, wijsgerig ingenieur en elektrisch gitaardocent. Veel mensen denken dat deze drie beroepen weinig met elkaar te maken te hebben. Toch hebben ze iets gemeen: passie en transparantie. Zonder passie en transparantie kunnen muziek, elektrotechniek en filosofie niet verder groeien. Op deze website wil ik me richten op één onderwerp: ik wil mijn liefde voor Braziliaanse muziek en de rol van de gitaar daarin met je delen.
Klassiek orgelles
Mijn eerste ervaring met muziek was toen ik als klein jongetje mijn opa op zijn harmonium hoorde spelen. Mijn ouders zagen dat ik enthousiast was en besloten dat ik op orgelles moest. Ik heb zo’n tien jaar orgellessen gehad. Mijn ouders kochten een elektronisch orgel voor me met twee klavieren en een volledig pedaal. Na een paar jaar kreeg ik zelfs les op een prachtig kerkorgel. Rond mijn vijftiende merkte ik dat orgelmuziek niet echt populair was. Ik stopte toen al snel met de lessen.
Mijn eerste band
Een paar jaar later leerde ik Ronald kennen, een vriend die blues- en rockgitaar speelde. Wat gaaf! Een vriendin van mijn zusje leende me twee weken lang een Spaanse gitaar. Het eerste wat ik daarop leerde spelen, was een D-akkoord. Dat moet in de zomer van 1982 zijn geweest. In december van datzelfde jaar kreeg ik van mijn ouders mijn eerste gitaar, een westerngitaar.
Ronald leerde me nog een paar akkoorden, de basis van blues en rock ‘n’ roll, en de bluestoonladder. Samen met hem en een drummer vormden we mijn eerste band. Stel je voor: een band zonder bassist! Toch hadden we veel lol! We speelden vooral blues, rock ‘n’ roll en wat covers van Pink Floyd.
Blues
Ik leende bluesplaten uit de bibliotheek en zette ze op cassettebandjes. Een van de albums die me hielpen om blues te leren spelen, was Muddy ‘Mississippi’ Waters van Muddy Waters. Veel nummers op dat album zijn slow blues en gebruiken de G- of A-bluestoonladder. Lekker makkelijk! In 1985 zag ik bluesgitarist Stevie Ray Vaughan and Double Trouble optreden op het Loreley Festival in het Duitse muziekprogramma Rockpalast. Wat een fantastisch optreden! Ik kocht meteen een paar van zijn platen en draaide ze grijs, terwijl ik probeerde mee te spelen. Wat een geweldige gitarist was Stevie Ray Vaughan! Fantastisch!
Mijn eerste gitaarleraar | Jazz en Bossa Nova
Inmiddels was ik erg enthousiast geworden van de gitaar. Ik wilde gitaarles nemen. Zo kwam ik bij gitaarleraar Stefan Mooibroek terecht. Hij leerde me mijn eerste bossa nova, The Girl from Ipanema, en raadde me aan om naar de Belgische jazzgitarist Philip Catherine te gaan luisteren. In 1987 kocht ik zijn album Transparance. Dat bleef gedurende jaren mijn favoriete album. In 2000 gaf Philip Catherine een masterclass op het Conservatorium in Enschede. Het was een grote eer om samen met hem het nummer How Deep Is the Ocean te mogen spelen. Tijdens mijn eindexamen in hetzelfde jaar speelde ik zijn nummer Merci Afrique met Big Band Exposure waar ik nog steeds met veel plezier in speel.
Mijn tweede gitaarleraar | Meer jazz en inspiratie
Wat later, tijdens een sessie, zag ik Hans Hooijer het nummer Red House van Jimi Hendrix spelen. Hij speelde hij ook jazznummers. Helemaal te gek! Hij werd mijn tweede gitaarleraar en stimuleerde me nog meer om naar jazzplaten te gaan luisteren, vooral van Kenny Burrell, Wes Montgomery en Wim Overgaauw. Het album ‘Round Mignight van Wim Overgaauw had ik op een cassettebandje opgenomen. Ik speelde mee op mijn gehoor. Dat ging steeds beter. Rond 1990 ontstond mijn eerste jazzcombo The Friday Mood Band samen met andere leerlingen van de muziekschool in Meppel. We oefenden op vrijdagavond in de muziekschool. We hadden veel lol en regelmatig kleine optredens.
Braziliaanse muziek
Na mijn conservatoriumopleiding in 2001 begon ik pas echt naar Braziliaanse muziek te luisteren. Door een relatie met een Braziliaanse ontdekte ik muziek die ik in Nederland nooit eerder had gehoord. Het nummer Irmã de Neon van Djavan, van zijn album Malásia, was voor mij een compleet nieuwe luisterervaring. Dit had ik nog nooit eerder gehoord: een tropische mix van samba, pop, jazz, fusion en Afrikaanse ritmes.
Ik kocht een verzamel CD van João Bosco en was meteen onder de indruk van zijn fantastische sambagitaarspel. Een goed voorbeeld daarvan is het nummer Coisa Feita van zijn album Comissão de Frente. Het kostte me flink wat tijd om uit te zoeken wat hij precies speelde. Ik wilde ook begrijpen waar de tekst over ging. Ik probeerde het nummer te vertalen. Maar dat bleek te hoog gegrepen! Het is een complexe en poëtische samba zoals veel van zijn werk. De tekst is geschreven door Aldir Blanc, één van zijn vaste samenwerkingspartners, en zit vol met symboliek en metaforen. Uiteindelijk heeft het vertalen van veel Braziliaanse nummers me geholpen om behoorlijk goed Braziliaans Portugees te leren lezen, schrijven en spreken.
Ook de muziek van Ivan Lins en Sergio Mendes trok mijn aandacht. Hun respectievelijke albums Jobiniando en Brasileiro mogen niet ontbreken in de CD-verzameling van een jazzliefhebber of jazzmuzikant. Het album Jobiniando is een hommage aan de grote Braziliaanse componist Antônio Carlos Jobim en combineert de arrangeertalenten van Ivan Lins met het componeertalent van Jobim. Andere goede Braziliaanse musici die ik wil noemen zijn de gitarist en zanger João Gilberto, singer-songwriter Gilberto Gil en bandolonist Hamilton de Holanda.
Curriculum Vitae
Na de lagere school volgde ik het VWO en studeerde Elektrotechniek aan de Hogere Technische School (nu: Hogeschool Windesheim) in Zwolle. Na mijn diploma in 1988, studeerde ik Wijsbegeerte van Wetenschap, Technologie en Samenleving aan de Universiteit Twente waar ik in 1994 mijn diploma als wijsgerig ingenieur haalde. Door de economische recessie vond ik anderhalf jaar geen baan, deed vrijwilligerswerk en besloot uiteindelijk mijn hart te volgen en elektrisch gitaar te gaan studeren. In 1996 werd ik toegelaten aan het ArtEZ Conservatorium in Enschede. In 2000 haalde ik mijn diploma als docerend musicus. Ik leerde veel over lichte muziek en gaf les op diverse muziekscholen in Duitsland en Nederland. Nog steeds geef ik op beperkte schaal gitaarlessen. Gitaarles geven is leuk, maar ik merkte dat ik ook iets met mijn eerdere studies wilde doen. De economie was inmiddels verbeterd. Via een leerling gaf ik eerst een jaar computerles aan ouderen, werkte daarna vijf jaar als klantmanager bij een Sociale Dienst en vond daarna een baan als functioneel beheerder bij de IT-afdeling van een gemeente waar ik nog steeds werk.